دانشمندان وشخصیت های برجسته ایران (2)

دانشمندان وشخصیت های برجسته ایران (2)
اخوان الصفا :  گروه از مهندسان و دانشمندان و فیلسوفان که در سده دهم میلادی( سده چهارم هجری) بر آمدند. بعضی از اعضای این گروه مخفی مثل ابو سلیمان محمد بن بشیر بستی مقدسی، ابو الحسین علی بن هارون زنجانی و محمد بن احمد نهرجوری ایرانی بوده اند آنان دایره المعارفی شامل کلیه شعب معرفت پدید آوردند.
استانس :  دوره هخامنشی شیمیدان و استاد دموکریتوس
استخری(اصطخری ) : وی را نیزابن ندیم از محاسبان ومهندسان بشمار آورده است از جغرافی دانان نامداری مشرق زمین .
اسکیلاس :  دوره هخامنشی (زمان حکومت داریوش از سال 486- 521 ق.م.) دریا نورد و مکتشف و مهندس سازنده قنات.
اصفهانی - محمد حافظ :  ( نتیجه الدوله) سده دهم هجری ، مولف رساله هایی در انواع دستگاههای مکانیکی.
احمدبن سهل بلخی: ( 934 م/323ه) زاده شاستیان بلخ ،ریاضیدان وجغرافی دان.
احمد بن داوود دینوری : (200/ 210 تا 282 ه 825 - 815 تا 895 م ) در دینور اصفهان بر آمد . ستاره شناس ، مورخ ، ریاضی دان ، گیاه شناس و لغت نویس.
احمد بن محمد نهاوندی :  (مرگ در 835 تا 845 م / 221 تا 231 ه)  در جندی شاپور بر آمد - ستاره شناس م مؤلف زیج.
احمد معماری لاهوری و برادرش استاد حمید لاهوری : سده یازدهم هجری معماران ایرانی سازنده تاج محل در هندوستان.
اعتصام الملک : (1253 – 1316 ) یوسف اعتصامی ، اعتصام الملک فرزند میرزا ابراهیم مستوفی در حکمت و منطق و کلام دست داشت او پدر پروین اعتصامی است .
المظفر :( سده ششم هجری) اهل توس ،مخترع گونه ای از اسطرلاب خطی.
بدیع اسطرلابی :  ( مرگ در بغداد در 1139 -1140 م) اهل اصفهان- ستاره شناس و سازنده اسطرلاب.
برانوش :  دوره ساسانی- سازنده شادروان شوشتر.
برزويه : طبيب و انديشمند مخصوص انوشيروان عادل که کتاب کليله و دمنه را از هند به ايران آورد و به زبان پهلوي ترجمه کرد .
بلعمی : ( 329 – 363 ) ابو علی محمد فرزند ابوالفضل بلعمی وزیر امیر منصور بن نوح سامانی مترجم تاریخ طبری از عربی به فارسی است .
بنو موسی ( محمد ، احمد و حسن  :( سده سوم هجری - خراسانی الاصل ، مهندس مکانیک ، هندسه دان ، و ریاضی دان .
بوبراندا : دوره هخامنشی (زمان خشایار شاه) مهندس .
بوذرجمهر : بزرگمهر معروف ترين و انديشمند ترين وزير دربار انوشيروان دادگر که گفتگوي هاي خرد ورزانه او در تاريخ ايران ثبت گشته است .
بیهقی : ( 385 – 470 ) ابئالفضل محمد بن حسین از مشهورترین مورخان فارسی زبان متولد در بیهق سبزوار و مؤلف کتاب تاریخ مسعودی است .
بیهقی : ( 490 – 565 ) ابوالحسن علی بن ابوالقاسم زید بن محمد بیهقی معروف به ابن فندق از بزرگان و دانشمندان قرن ششم است .
استاد ابراهيم پورداود : فرزند حاج داود در سال 1264 شمسي در رشت متولد گرديد. در مدرسه طلاب رشت تحصيل کرد. وقتي به تهران آمد به تحصيل در رشته پزشکي پرداخت، سپس عازم بيروت و پاريس شد و رشته حقوق را انتخاب کرد.  پورداود از جواني اهل مطالعه و تحقيق بود. در جنگ بين الملل اول که متفقين بيطرفي ايران را نقض کردند، روزنامه ( رستاخيز ) را داير کرد و بر ضد اشغالگران مقالاتي نوشت. و سپس از بغداد عازم استانبول و هند شد و به مطالعه کتب قديمي پرداخت و دربارهً ( اوستا ) و مزديستا بررسي عميقي کرد و کتابي به نام ( خرمشاه ) نوشت و اطلاعاتي در دسترس پژوهندگان قرار داد. استاد پورداود درباره تمدن ايران باستان در اروپا مطالعه کرد و به دعوت ( تاگور ) فيلسوف معروف هندي به استادي دانشگاه در هندوستان اشتغال يافت. سرانجام بر حسب دعوت دانشگاه تهران به ايران آمد و در دانشگاه به تدريس پرداخت. استاد پورداود که مدت 30 سال در خارج از کشور اقامت داشت نتيجه بررسي ها و مطالعات خود را در چند جلد کتاب تنظيم نموده و سمت هايي از قبيل رئيس انجمن باستان شناسي - رئيس هيئت نمايندگي ايران در کنگره خاور شناسان در مسکو و عضويت آکادمي جهاني و هنر و ... را بر عهده داشت. استاد پورداود در 26 آبان 1347 در سن 83 سالگي در تهران درگذشت و طبق وصيت او جسدش را به آرامگاه خانوادگي اش در رشت منتقل نموده و مدفون ساختند . پورداود با تمام علم و دانشي که داشت مي گفت : يکي از فرزندان کوچک ايرانم و بسيار برايم دشوار است که از خود چيزي بنويسم. برخی  از کتابهای ماندگار استاد پورداوود :  فرهنگ ايران باستان -  گات ها  -  خرمشاه  - سوشيانس - فرهنگ ايران باستان - آناهيتا - هرمزد نامه  - يسن ها  - ويسپرد - خرده اوستا  - ايرانشاه  و . . .
جاماسب : مردي دانا - خردمند و فیلسوفی بزرگ که گفته اند داماد زرتشت اسپيتمان بوده و نيز وزير گشتاسب شاه . وی در آذربایجان زاده شد و خدمات بسیاری به ایران و ایرانی نمود.
جرجانی ابو سعید ضریر (گرگانی  : ( مرگ در ( 846-945 م /232-231 ه) ستاره شناس و ریاضی دان.
جهن برزین :  دوره ساسانی - سازنده تخت تاقدیس.
خازنی - عبدالرحمن  : فیزیک دان و مخترع برآمده در خراسان بزرگ در ابتدای سده ششم هجری.
حسین معمار : معمار بقعه هارون در سال 918هجری.
خالد بن عبدالملک مرورودی :  اهل مرورود در خراسان بزرگ - در زمان مامون خلیفه عباسی بر آمد - ستاره شناس بود و پسرش محمد و نوه اش عمر هم منجم بودند
خوارزمی - محمد بن احمد کاتب :  از دایره المعارف نویسان سده چهارم هجری است.کاتب مفاتیح العلوم وی شامل مباحثی در حساب،هندسه،نجوم،موسیقی،مکانیک و شیمی.
خواجه نصیر طوسی : ( 595 – 673 ) محمد بن حسن جهرودی طوسی کنیه اش ابوجعفر و لقبش نصیرالدین اهل توس ، ریاضیدان، ستاره شناس،دانشمند علم مواد که وزارت هلاکوخان را داشت از آثار معروف او : اخلاق ناصری – اوصاف الاشراف – تحریر اصول هندسی اقلیدس – رساله عروض - شرح اشارات ابن سینا – شرح اصول کافی .
رشیدالدین فضل الله : ( 645 – 718 ) از دانشمندان معاصر اباقاخان و الجایتو که بسعایت علیشاه وزیر کشته شد . آثار او : جامع التواریخ – کتاب الاحیا در توحید .
 زکریای رازی251- 313 ه ق (865-925) فیزیک دان ، شیمی دان و پزشک و مهندس و فیلسوف - کاشف الکل . پزشک نامدار و دانشمند ایرانی که در  شهر ری در نزدیک تهران به دنیا آمد.در جوانی سفری به بغداد داشت که در آنجا علم کیمیا را آموخت و به واسطه آسیبی که به چشمانش وارد شد به فرا گرفتن علم طب پرداخت و در این علم آنچنان پیشرفت کرد که اداره بیمارستان بغداد را به او سپردند همچنین زمانی که به ری بازگشت از طرف منصور بن اسحق حاکم ری سرپرست بیمارستان ری شد.از مهمترین آثار او در طب کتاب(الحاوی)است که یکی از کتاب های اصلی درز زمینه طب به شمار می رفته این کتاب را رازی در ابتدا بصورت پراکنده گردآوردی کرده بود که پس از مرگ وی به دستور ابن عمید کتاب را از یادداشتها استنساخ نمودند.از آثار طبی دیگرش میتوان به کتاب (الطب الملوکی)و کتاب(طب منصوری)نام برد.کتاب طب منصوری به نام منصوربن اسحق تالیف شده است.یکی دیگر از آثار او کتاب(من لا یحضره الطبیب)است که شامل دستورهای ساده در زمینه طب میباشد.زساله های طبی دیگری که در زمینه بعضی از امراض نوشته و معروفترین آنها عبارتند از:کتاب الجدری و الحصبه می باشد که کتاب الحصبه یکی از بهترین رساله های طبی در زمان قدیم بوده که اروپائیان همواره آن را تحسین می کرده اند.راز ی در علم کیمیا تبحری به سزا داشته است از کارهای مهم او کشف جوهرگوگرد و الکل می باشد.وی کتاب الاکسیر را در زمینه کیمیا نوشته است.رازی اولین کسی است که تمام اشیاء عالم را به سه گروه و جامدات و نباتات و حیوانات طبقه بندی کرده است.رازی در الاهیات و ماوراء طبیعه آثاری از خود بر جا گذاشته است.رازی در زمینه طب فقط به جنبه علمی آن اکتفا نمی کرد بلکه به عمل و آزمایش نیز دست می زد وی در سالهای آخر عمر به دلیل کار زیاد به بیماری چشم مبتلا شد. برای معالجه نزد چشم پزشک رفت اما چشم پزشک برای درمان او پول زیادی طلب کرد و خطاب به رازی گفت:من پیش از تو کیمیا را یافته ام و آن همان پزشک است.وی در سال ۳۱۳(ه.ق)در حلی که بعلت کار مداوم بینایی خود را از داده بود در شهر ری وفات یافت .
ستاسپ :  دوره هخامنشی ( زمان حکومت خشایار شاه 486 - 2466  ق.م.) دریا نورد و مکتشف.
سهروردی : ( 581 – 545 ) شیخ شهاب الدین سهروردی مشهور به شیخ اشراق مقتول از مشاهیر فلاسفه است و طرفدار حکمت اشرق بود .
سهل بن بشر ( یا سهل بن حبیب بن هانی  : ( در نیمه اول سده نهم میلادی ( سده سوم هجری ) در خراسان بر آمد . ستاره شناس و منجم .
سهل طبری : در اوایل سده نهم میلادی ( سده سوم هجری ) بر آمد - اهل طبرستان ( تبرستان ) ستاره شناس وپزشک .
سیبویه : ( مرگ 160 ) ابوالبشر عمر بن عثمان فارسی بیضاوی مشهور به سیبویه عالم نجوم و علوم عربی و از نحویون معروف است کتاب او مشهور به الکتاب شهرت دارد .
شمس قیس رازی : ( 614 ) شمس الدین محمد بن قیس رازی مؤلف کتاب مشهور المعجم فی معاییر اشعار العجم در عروض و قافیه معاصر دربار اتابک سعد بن زنگی بود .
شمس الدین محمد بن ایوب دینسری : ( سده هفتم هجری)- دایره المعارف نویس و نگارنده کتاب نوادر التبا در لتحفه البهادر که شامل مباحثی از علوم طبیعی است
شهرستانی : ( تولد 479 ) ابوالفتح شهرستانی از علمای علم کلام در قرن پنجم و صاحب کتاب مشهور الملل و النحل است .
شیخ بهائی : ( 963 – 1030 ) شیخ بها الدین محمد العاملی معاصر دربار شاه عباس و شاه طهماسب مردی حکیم و فقیه و ریاضیدان بود جامع عباسی یکی از تألیفات اوست و نیز نان و حلوا حکایت منظوم – کشکول و شیر و شکر او شهرت دارد .
شيدرنگ : پزشک و فيلسوف ايراني در عهد ضحاک که پزشکي را يکي از مشاغل واجب الوجوب ميدانسته
شیده :  دوره ساسانی - سازنده کاخ خورنق
عاملی – بهاالدین : (953 – 1031 هجری) ریاضیدان، معمار، فیلسوف
عبدالرحمن بن عمر صوفی رازی : زاده ری(376-291ه)(986-903م) ستاره شناس
عبدالملک بن محمد شیرازی : ریاضیدان و ستاره شناسی که در نیمه دوم سده دوازدهم میلادی(ششم هجری) برآمد
علی بن سهل بن طبری :  ( سده نهم میلادی / سده سوم هجری ) مؤلف فردوس الحکمه در طب و هوا شناسی ، نجوم
عمربن فرخان طبری : ( مرگ در 815 م / 200 ه) از مردم طبرستان - ستاره شناس و معمار
عوفی : سدیدالدین یا نورالدین از نویسندگان قرن هفتم هجری مؤلف تذکرة لباب الالبلب – جوامع الحکایات .
غزالی ( محمد ) : ( 449 – 505 ) ابو حامد محمد بن محمد از اعاظم فقهای شافعی از دوستان خواجه نظام الملک و استاد مدرسه نظامیه بغداد بود .
غیاث الدین جمشید محمد طبیب :( الکاشی 832 – 790 هجری قمری) از مردم کاشان، ریاضیدان و محاسب
فارابی: (257 – 334 /339  هجری ) ابو نصر محمد فارابی متولد فاراب بود دانشمند و فیلسوف ، در طبقه بندی علوم و در تبیین قوانین صوت و در تعریف دانش ها نقش عمده ای داشت که بعد از ارسطو معلم اول او را معلم ثانی گویند .
فرغان :  دوره ساسانی- سازنده تاق کسرا
فضل بن حاتم نیریزی :  (مرگ در 922 م / 310 ه ) ریاضی دان ، هندسه دان و ستاره شناس
قطب الدین شیرازی : (1311 – 1236 م)-ریاضیدان،ستاره شناس، نور شناس، پزشک، فیلسوف ایرانی
ماشاءالله (مناسه)  : ( مرگ در 815 یا 820 م ) یهودی ایرانی الاصلی که در پروژه شهر بغداد با نوبخت همکاری میکرد
ماهانی - محمد بن عیسی :  (مرگ در 874 تا 884 میلادی / 261 تا 271 ه ) اهل ماهان کرمان ، ریاضی دان و ستاره شناس و مهندس .معادله درجه سوم موسوم به معادله ماهانی از اوست.
محمد بن ابوبکر فارسی : ریاضیدان و ستاره شناس ایرانی نیمه دوم سده سیزدهم میلادی هفتم هجری
محمد بن احمد خرقی : (مرگ در مرو در 1138/ 1139 م) ستاره شناس، جغرافی دان ایرانی که نظریه ای در باب چگونگی حرکت ستارگان نیز ارائه داده است
محمد بن اشرف شمس قندی : ریاضیدان و ستاره شناس سده سیزدهم میلادی - هفتم هجری
محمد بن عمربن فرخان طبری :  پسر شخص بالا درآغاز سده نهم میلادی ( سده سوم هجری ) بر آمد . ستاره شناس و مؤلف نجوم
محمد بن لره : اهل اصفهان بوده ودر فهرست ابن ندیم در زمره مهندسان و محاسبان بشمار آورده شده است
مطهر بن طاهرمقدسی : 966 میلادی دربست سیستان برآمد- دایره المعارف نویس وبازگوکننده اعداد بزرگ هندی .
موید الدین طغرانی : (مرگ در1111 – 1112 م ) زاده اصفهان - شاعر و شیمیدان ایرانی .
نظامی عروضی : ابوالحسن نظام الدین سمرقندی از نویسندگان قرن ششم و کتاب مشهور چهار مقاله عروضی از اوست .
نوبخت :  (مرگ 770776 م / 171-170 ه) ستاره شناس و مهندس ایرانی که تحت سر پرستی خالد بن برمک که وی نیز ایرانی بود طرح بغداد را انجام داد
یاقوت حموی : یاقوت بن عبدالله رومی پدر و مادرش یونانی بودند از نویسندگان بزرگ قرن هفتم و صاحب کتاب معجم البلدان و معجم الادباء است .
یحیی بن ابی منصور : ( مرگ در 831 م / 216 ه ) از نژاد ایرانی که در بغداد بر آمد ستاره شناس و مؤلف زیج، نوه اش هارون بن علی هم ستاره شناس و مؤلف زیج بود
یعقوب بن طارق : ( مرگ در 796 م / 180 ه ) از نژاد ایرانی ستاره شناس.
یعقوب بن محمد رازی : ابن ندیم وی رااز مهندسان و محاسبان دانسته است.