شاعران معاصر ( سده بیستم میلادی به این سو )شعر کلاسیک

 
شاعران معاصر ( سده بیستم میلادی به این سو )شعر کلاسیک

عارف قزوینی : ( 1258 – 1312 ) ابوالقاسم فرزند ملاهادی معروف به عارف اهل قزوین از غزل سرایان شیرین بیان ایران بود عارف شاعری انقلابی بود و او را شاعر ملی لقب داده اند مدتها در همدان گوشه گیربود و در آنجا در گذشت .
محمدتقی بهار ( ملک‌الشعرا )  : ( 1265 - 1330) محمدتقی در مشهد به دنیا آمد فرزند حاجی میرزا محمد کاظم حیدری از بزرگترین سخنوران و شاعران پارسی زبان است . در دوران محمدرضا شاه پهلوی در ۱۳۲۵ شمسی بهار مدتی وزیر فرهنگ شد. دیوان اشعار او در دو جلد انتشار یافته بهار در روز یکشنبه اول اردیبهشت ماه سال 1330 در اثر بیماری در گذشت .
فرخی یزدی : ( 1266 – 1318 ) محمد فرخی از آزادیخواهان ایران و از شاعران خوش قریحه بود . اشعاری انقلابی می سرود و در زندان بسال 1318 در گذشت .
عشقی : سید محمد رضا عشقی مشهور به میرزاده عشقی در سال 1272 خورشیدی در شهر همدان متولد شده و در بامداد دوازدهم تیرماه  1303 در خانۀ مسکونیش هدف گلوله قرار گرفت البته او مرگ نابهنگام خود را پیش بینی کرده بود او شاعری ملی و انقلابی بود که افکاری بسیار تند داشت از اوضاع ننگین و فلاکت بار آن روزگار بتنگ آمده بود و تابلوی مریم از آثار معروف اوست .
غلامرضا روحاني (اجنه) : سید غلامرضا روحانی شاعر طنز پرداز ایرانی است كه تخلص مستعار اشعار طنزش اجنه ميباشد. استاد محمدعلی جمال‌زاده او را رئيس طايفه‌ فكاهی سرايان می‌نامد. پدرش ميرزا سيد شكرالله متخلص به آزادی و جدش ميرزا سيد محمد تفرشی متخلص به علی، از شاعران دوره قاجار بودند. غلامرضا روحانی در بیست و یكم اردیبهشت سال 1276 خورشیدی در مشهد به دنيا آمد.و در 8 شهریور 1364 وفات یافت آثار او : طليعه فكاهیات روحانی, (1313) - جلد اول كلیات اشعار و فكاهیات روحانی, اجنه (1343)
ادیب الممالک فراهانی : ( 1277 – 1336 ) محمد صادق ملقب به امیری فرزند محیط مادرش دختر میرزا ابوالقاسم قائم مقام بود و دیوان شعرش به 22000 بیت میرسد .
لطفعلی صورتگر : شاعر, نويسنده, مترجم, استاددانشگاه. تولد:1279شیراز وفات: 3 مهر 1348 شیرازصورتگر فرزند ميرزا آقا خان. جد وي آقا لطفعلي از نقاشان هنرمند و چيره دست قرن سيزدهم هجري بود كه كارهاي او در موزه هاي پاريس و لنينگرا موجود است و بهاي گزافي دارد.آثار او :  عشاق ناپل, ترجمه - سخن سنجي - تاريخ ادبيان انگليسي - علم اقتصاد - ديوان شعر - ادبيات توصيفي ايران - ادبيان غنايي ايران - برگهاي پراكنده, شعر.
پروین اعتصامی : ( 1285 – 1320 ) پروین اعتصامی، شاعره نامدار معاصر ایران از گویندگان قدر اول زبان فارسی است که با تواناترین گویندگان مرد ، برابری کرده و به گواهی اساتید و سخن شناسان معاصر گوی سبقت را از آنان ربوده است. در جامعه ما با همه اهتمام و نظام فکری اسلام به تعلیم و تربیت عموم و لازم شمردن پرورش فکری و تقویت استعدادهای زن و مرد، باز برای جنس زن به علت نظام مرد سالاری امکان تحصیل و پرورش تواناییهای ذوق کم بوده و روی همین اصل تعداد گویندگان و علماء زن ایران در برابر خیل عظیم مردان که در این راه گام نهاده اند؛ ناچیز می نماید و پروین در این حد خود منحصر به فرد است. رمز توفیق این ارزشمند زن فرهنگ و ادب فارسی، علاوه بر استعداد ذاتی؛ معجزه تربیت و توجه پدر نامور اوست که علیرغم محرومیت زن ایرانی از امکانات تحصیل و فقدان مدارس دخترانه، خود به تربیت او همت گماشت و دختر با استعداد و با سرمایه معنوی خود را به مقامی که در خورد او بود رسانید. پدر پروین میرزا یوسف اعتصامی (اعتصام الملک) پسر میرزا ایراهیم خان مستوفی ملقب به اعتصام الملک از اهالی آشتیان بود که در جوانی به سمت استیفای آذربایجان به تبریز رفت و تا پایان عمر در همان شهر زیست. یوسف اعتصام الملک در 1291 هـ.ق در تبریز به دنیا آمد. ادب عرب و فقه و اصول و منطق و کلام و حکمت قدیم و زبانهای ترکی و فرانسه را در تبریز آموخت و در لغت عرب احاطه کامل یافت. هنوز بیست سال از عمرش نرفته بود که کتاب (قلائد الادب فی شرح اطواق الذهب) را که رساله ای بود در شرح یکصد مقام از مقامات محمود بن عمر الزمخشری در نصایح و حکم و مواعظ و مکارم اخلاق به زبان عربی نوشت که بزودی جزء کتابهای درسی مصریان قرار گرفت. چندی بعد کتاب (ثورة الهند یا المراة الصابره) او نیز مورد تحسین ادبای ساحل نیل قرار گرفت . کتاب (تربیت نسوان) او که ترجمه (تحریر المراة) قاسم امین مصری بود به سال 1318 هـ.ق انتشار یافت که در آن روزگار تعصب عام و بیخبری عموم از اهمیت پرورش بانوان در جامعه ایرانی رخ می نمود. اعتصام الملک از پیشقدمان راستین تجدد ادبی در ایران و به حق از پیشوایان تحول نثر فارسی است. چه او با ترجمه شاهکارهای نویسندگان بزرگ جهان، در پرورش استعدادهای جوانان، نقش بسزا داشت. او علاوه بر ترجمه بیش از 17 جلد کتاب در بهار 1328 هـ.ق مجموعه ادبی نفیس و پرارزشی بنام (بهار) منتشر کرد که طی انتشار 24 شماره در دو نوبت توانست مطالب سودمند علمی- ادبی- اخلاقی- تاریخی- اقتصادی و فنون متنوع را به روشی نیکو و روشی مطلوب عرضه کند. 
زندگینامه
رخشنده اعتصامی مشهور به پروین اعتصامی از شاعران بسیار نامی معاصر در روز 25 اسفند سال 1285 شمسی در تبریز تولد یافت و از ابتدا زیر نظر پدر دانشمند و سخندان خود که با انتشار کتاب (تربیت نسوان) اعتقاد و آگاهی خود را به لزوم تربیت دختران نشان داده بود، به رشد پرداخت. در کودکی با پدر به تهران آمد. ادبیات فارسی و ادبیات عرب را نزد وی قرار گرفت و از محضر ارباب فضل و دانش که در خانه پدرش گرد می آمدند بهره ها یافت و همواره آنان را از قریحه سرشار و استعداد خارق العاده خویش دچار حیرت می ساخت. در هشت سالگی به شعر گفتن پرداخت و مخصوصاً با به نظم کشیدن قطعات زیبا و لطیف که پدرش از کتب خارجی (فرنگی- ترکی و عربی) ترجمه می کرد طبع آزمائی می نمود و به پرورش ذوق می پرداخت. در تیر ماه سال 1303 شمسی برابر با ماه 1924 میلادی دوره مدرسه دخترانه آمریکایی را که به سرپرستی خانم میس شولر در ایران اداره می شد با موفقیت به پایان برد و در جشن فراغت از تحصیل خطابه ای با عنوان" زن و تاریخ" ایراد کرد. او در این خطابه از ظلم مرد به شریک زندگی خویش که سهیم غم و شادی اوست سخن می گفت .خانم میس شولر، رئیس مدرسه امریکایی دختران خاطرات خود را از تحصیل و تدریس پروین در آن مدرسه چنین بیان می کند. "پروین، اگر چه در همان اوان تحصیل در مدرسه آمریکایی نیز معلومات فراوان داشت، اما تواضع ذاتیش به حدی بود که به فرا گرفتن مطلب و موضوع تازه ای که در دسترس خود می یافت شوق وافر اظهار می نمود." خانم سرور مهکامه محصص از دوستان نزدیک پروین که گویا بیش از دوازده سال با هم مراوده و مکاتبه داشتند او را پاک طینت، پاک عقیده، پاک دامن، خوشخو، خوشرفتار، در مقام دوستی متواضع و در طریق حقیقت و محبت پایدار توصیف می کند. پروین در تمام سفرهایی که با پدرش در داخل و خارج ایران می نمود شرکت می کرد و با سیر و سیاحت به گسترش دید و اطلاعات و کسب تجارب تازه می پرداخت. این شاعر آزاده، پیشنهاد ورود به دربار را با بلند نظری نپذیرفت و مدال وزارت معارف ایران را رد کرد. پروین در نوزده تیر ماه 1313 با پسر عموی خود ازدواج کرد و چهار ماه پس از عقد ازدواج به کرمانشاه به خانه شوهر رفت. شوهر پروین از افسران شهربانی و هنگام وصلت با او رئیس شهربانی در کرمانشاه بود. اخلاق نظامی او با روح لطیف و آزاده پروین مغایرت داشت. او که در خانه ای سرشار از مظاهر معنوی و ادبی و به دور از هر گونه آلودگی پرورش یافته بود پس از ازدواج ناگهان به خانه ای وارد شد که یک دم از بساط عیش و نوش خالی نبود و طبیعی است همگامی این دو طبع مخالف نمی توانست دیری بپاید و سرانجام این ازدواج ناهمگون به جدایی کشید و پروین پس از دو ماه و نیم اقامت در خانه شوهر با گذشتن از کابین طلاق گرفت. با این همه او تلخی شکست را با خونسردی و متانت شگفت آوری تحمل کرد و تا پایان عمر از آن سخنی بر زبان نیاورد و شکایتی ننمود. بعد از آن واقعه تأثیرانگیز پروین مدتی در کتابخانه دانشسرای عالی تهران سمت کتابداری داشت و به کار سرودن اشعار ناب خود نیز ادامه می داد. تا اینکه دست اجل او را در 34 سالگی از جامعه ادبی گرفت در حالی که بعد از آن سالها می توانست عالی ترین پدیده های ذوقی و فکری انسانی را به ادبیات پارسی ارمغان نماید. بهرحال در شب 16 فروردین سال 1320 خورشیدی به بیماری حصبه در تهران زندگی را بدرود گفت و پیکر او را به قم بردند و در جوار قبر پدر دانشمندش در مقبره خانوادگی بخاک سپردند. در تهران و ولایات، ادبا و شعرا از زن و مرد اشعار و مقالاتی در جراید نشر و مجالس یادبودی برای او برپا کردند. در سال 1314 چاپ اول دیوان پروین اعتصامی، شاعره توانای ایران، به همت پدر ادیب و گرانمایه اش انتشار یافت و دنیای فارسی زبان از ظهور بلبل داستانسرای دیگری در گلزار پر طراوت و صفای ادب فارسی آگاهی یافت و از غنچه معطر ذوق و طبع او محفوظ شد. پروین برای سنگ مزار خود نیز قطعه اندوهباری سروده که هم اکنون بر لوح نماینده مرقدش حک شده است. ویژگی سخن او در قصایدش پیرو سبک متقدمین بویژه ناصرخسرو است و اشعارش بیشتر شامل مضامین اخلاقی و عرفانی می باشد. پروین موضوعات حکمتی و اخلاقی را با چنان زبان ساده و شیوایی بیان می دارد که خواننده را از هر طبقه تحت تاثیر قرار می دهد. او در قدرت کلام و چیره دستی بر صنایع و آداب سخنوری همپایه ی گویندگان نامدار قرار داشته و در این میان به مناظره توجه خاص دارد و این شیوهء را که شیوهء شاعران شمال و غرب ایران بود احیاء می نماید. پروین تحت تاثیر سعدی و حافظ بوده و اشعارش ترکیبی است از دو سبک خراسانی و سبک عراقی . چاپ اول دیوان که آراسته به دیباچه پر مغز شاعر و استاد سخن شناس ملک الشعرای بهار و حاوی نتیجه بررسی و تحقیق او در تعیین ارزش ادبی و ویژگیهای سخن پروین بود شامل بیش از یکصد و پنجاه قصیده و مثنوی در زمان شاعر و با قطعه ای در مقدمه از خود او تنظیم شده بود. پروین با اعتقاد راسخ به تأثیر پدر بزرگوارش در پرورش طبعش، دیوان خود را به او تقدیم می کند . نمونه اثر : این قطعه را برای سنگ مزار خود سروده است :
اینکه خاک سیهش بالین است  - اختر چرخ ادب چروین است  - گر چه جز تلخی ز ایام ندید  - هر چه خواهی سخنش شیرین است  - صاحب آنهمه گفتار امروز  - سائل فاتحه و یاسین است  - دوستان به که ز وی یاد کنند  - دل بی دوست دلی غمگین است  - خاک در دیده بسی جان فرساست  - سنگ بر سینه بسی سنگین است  - بیند این بستر و عبرت گیرد  - هر که را چشم حقیقت بین است  - هر که باشی و ز هر جا برسی  - آخرین منزل هستی این است  - آدمی هر چه توانگر باشد  - چون بدین نقطه رسید مسکین است  - اندر آنجا که قضا حمله کند  - چاره تسلیم و ادب تمکین است  - زادن و کشتن و پنهان کردن  - دهر را رسم و ره دیرین است  - خرم آنکس که در این محنت گاه  - خاطری را سبب تسکین است
قریحه سرشار و استعداد خارق العاده پروین در شعر همواره موجب حیرت فضلا و دانشمندانی بود که با پدرش معاشرت داشتند، به همین جهت برخی بر این گمان بودند که آن اشعار از او نیست.  پروین اعتصامی بی تردید بزرگترین شاعر زن ایرانی است که در طول تاریخ ادبیات پارسی ظهور نموده است. اشعار وی پیش از آنکه بصورت دیوان منتشر شود در مجلد دوم مجله بهار که به قلم پدرش مرحوم یوسف اعتصام الملک انتشار می یافت چاپ می شد (1302 ـ 1300 خورشیدی) دیوان اشعار پروین اعتصامی که شامل 6500 بیت از قصیده و مثنوی و قطعه است تاکنون چندین بار به چاپ رسیده است. مقدمه دیوان به قلم شادروان استاد محمد تقی ملک الشعرای بهار است که پیرامون سبک اشعار پروین و ویژگیهای اشعار او نوشته است. عمر پروین بسیار کوتاه بود، کمتر زنی از میان سخنگویان اقبالی همچون پروین داشت که در دورانی این چنین کوتاه شهرتی فراگیر داشته باشد. پنجاه سال و اندی است که از درگذشت این شاعره بنام می گذرد و همگان اشعار پروین را می خوانند و وی را ستایش می کنند و بسیاری از ابیات آن بصورت ضرب المثل به زبان خاص و عام جاری گشته است. شعر پروین شیوا، ساده و دلنشین است. مضمونهای متنوع پروین مانندباغ پرگیاهی است که به راستی روح را نوازش می دهد. اخلاق و همه تعابیر و مفاهیم زیبا و عادلانه آن چون ستاره ای تابناک بر دیوان پروین می درخشد چنانکه استاد بهار در مورد اشعار وی می فرمایند در پروین در قصاید خود پس از بیانات حکیمانه و عارفانه روح انسان را به سوی سعی و عمل امید، حیات، اغتنام وقت، کسب کمال، همت، اقدام نیکبختی و فضیلت سوق می دهد.
 محمدحسين بهجت (شهريار) : به سال ۱۲۸۵ در روستای خشگناب در بخش قره‌چمن آذربایجان ایران در اطراف تبریز متولد شد شهریار در روزهای آخر عمر به دلیل بیماری در بیمارستان مهر تهران بستری شد و پس از مرگ در ۱۳۶۷، بنا به وصیت خود در مقبرةالشعرا در تبریز دفن شد. استاد سید محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار شاعری شیوا بود و همچنین و دانشجوی پزشکی و از مریدان حافظ بود عنوان استاد افتخاری دانشکده ادبيات تبريز را نیز به وی اعطا نمودند دیوان شعر پارسی او شامل 13 هزار بیت از مثنوی و قصیده و غزل است و یک مجموعه مشهور آذری به نام حیدر بابا سلام از وی باقی مانده .
رهی معیری : محمد حسن معیری در دهم اردیبهشت ماه سال 1288 خورشیدی در تهران متولد دو در 24 آبان ماه سال 1347 دیده از جهان برگرفت و در مقبره ظهیرالدوله به خاک سپرده شد رهی از غزلسرایان مشهور و معاصر است که از شیوۀ کهن پیروی می کرده دیوان کامل رهی مجموعه کامل اشعار و ترانه های اوست .  معری سروده های بسیاری پیرامون تمدن و هویت ملی ایران سروده است .
ایرج میرزا : 1304 - 1291 - يرج ميرزا نامدار به جلال الملک، از نوادگان فتحعلی شاه، فرزند غلامحسين ميرزا، شاعر دربار مظفرالدين ميرزا در دوران وليعهدی بود. در تبريز زاده شد. در دوران کودکی و نوجواني، زير نظر پدر و آموزگار سرخانه، زبان و ادبيات فارسی و مقدمات زبان عربی و فرانسه را آموخت . از سال های نوجوانی شعر می سرود . نخستين شعرهايش را در ستايش امير نظام گروسي، پيشکار وليعهد که خود اهل ادب بود ، سرود. ايرج به تشويق امير نظام، زبان فرانسه را در مدرسه دارالفنون تبريز آموخت. در 19 سالگی پدرش را از دست داد و اداره خانواده را به دوش گرفت. مدتی نيابت مدرسه دارالفنون تبريز را به عهده داشت.بنا به رسم زمان، پيشه پدر را در پيش گرفت و مدتی به عنوان فخرالشعرا، جانشين پدر بود. پس از انقلاب مشروطيت، دربار مظفرالدين شاه را ترک کرد و به خدمت دولت درآمد. به سبب پيشه خود در شهرهای گوناگون به کارهای اداری پرداخت. در اين سال ها با شاعران همزمان خود از جمله اديب نيشابوري، دهخدا، بهار، عارف قزوينی و مرزاده عشقی آشنا شد. موضوع اشعار ايرج در اين دوره، افشای خودکامگی زمامداران، به مسخره گرفتن خرافه و پندارهای واهی و هجو رياکاری است. پس از برپايی حکومت مشروطه وزارت معارف از شاعران خواست تا شعرهايی سازگار با وضعيت نو برای کتاب های درسی بسرايند.ايرج ميرزا، شعرهايی با درونمايه اخلاقي، بزرگداشت مقام پدر و مادر و گسترش ادب و ميهن دوستي، برای کتاب های درسی سرود. اين شعرها که زبانی ساده و روان داشتند، سالها برای آموزش کودکان در کتاب های درسی به چاپ رسيدند. قطعاتی مانند ما که اطفال اين دبستانيم، گويند مرا چو زاد مادر، پسر رو قدر مادر بدان از جمله اين شعرها هستند. او همچنين شماری از حکايت ها و نوشته های شاعران فرانسوی از جمله قطعه روباه و کلاغ را به فارسی برگرداند و به شعر درآورد. از ايرج ميرزا ترجمه ای نيز به جای مانده است که تاريخ شواليه دنکيشت نام دارد. ايرج از شاعران دوره تجدد ادبی ايران است.مجموعه کامل اشعارش پس از مرگ او در تهران به چاپ رسيد . ايرج به سبب سکته قلبی درگذشت و در گورستان ظهيرالدوله در شمال تهران به خاک سپرده شد. ايرج ميرزا را بايد يکی از معماران ادبيات نو کودکان ايران دانست. زيرا آگاهانه برای کودکان شعر سروده است. او مانند ديگر آغازگران اين راه، در کنار آفرينش آثار ديگر به ادبيات کودکان می پرداخت. ايرج ميرزا در روند رخدادهای انقلاب مشروطيت با جريان های نوانديش در گستره آموزش و پرورش آشنايی يافت و بر آن شد که برای کودکان شعر بگويد و از اين راه به آموزش و پرورش آن ها بپردازد .
پرویز ناتل خانلری : ادیب، پژوهشگر، نویسنده و شاعر ایرانی. تحصیلات عالیه را در دانشکده ادبیات تهران تا درجه دکترا به اتمام رسانید در اسفند ماه سال ۱۲۹۲ خورشیدی در تهران متولد شد. بعد از آزادی از زندان در اول شهریور ۱۳۶۹ در حالی که از بیماری و نداری رنج می کشید در ۷۷ سالگی فوت کرد. سال‌ها معاون وزارت کشور و مدتی وزیر آموزش و پرورش و چهار دوره سناتور انتصابی مازندران بود. او با آنکه در جوانی پیرو نیما یوشیج بود، ولی پس تحصیلات عمیق ادبی به این نتیجه رسید که عروض فارسی هنوز ظرفیت کافی را برای سرودن شعر فارسی دارد و آنچه نیازمند تغییر و تحول است ، زبان شعر است که باید امروزی شود. او با این طرز تفکر، جریانی ادبی را در شعر فارسی پدید آورد که به حقیقت آن را مکتب خانلری نامیده اند.آثار او : 1- روانشناسی (1316) - 2- تحقیق انتقادی در عروض و قافیه فارسی (1337) - 3- وزن شعر فارسی (1337) - 4- درباره زبان فارسی (1340) - 5- زبان‌شناسی و زبان فارسی (1343) - 6- فرهنگ و اجتماع (1345) - 7- شعر و هنر (1345) - 8- تاریخ هنر - 9- آخرین دیدار - 10- روانشناسی و تطبیق آن با اصول پرورش - 11- روش تازه تدریس قواعد زبان فارسی - 12- ماه در مرداب (مجموعه شعر)(1343) - 13- تصحیح یوسف و زلیخا - 14- تصحیح چهار مقاله - 15- تصحیح رستم و سهراب - 16- تصحیح سمک عیار (1338) - 17- تصحیح سفرنامه ناصرخسرو - 18- تصحیح دیوان حافظ - 19- ترجمه دختر سروان (1441) اثر الکساندر پوشکین - 20- ترجمه چند نامه به شاعری جوان (1320) راینر ماریا ریلکه - 21- ترجمه تریستان و ایزوت - 22- ترجمه شاهکارهای هنر ایران - 23- ترجمه اسباب حدوث الحروف (1333) - 24- ترجمه مخارج الحروف (1333)
وحید دستگردی : ( 1298 -1321 ) حسن فرزند محمد قاسم دستگردی متخلص به وحید متولد اصفهان وی حاشیه بر دیوانهای مشهور مانند دیوان اوحدی – دیوان فراهانی و نظامی نوشته است .
تمکین کرمانشاهی : شاعر کرمانشاهی «کریم کوهساری» متخلص به «تمکین» فرزند «محمود کوهساری» و متولد پاییز سال ۱۲۹۹ هجری خورشیدی در کرمانشاه است.و در در اسفندماه ۱۳۷۵ درگذشت. اشعار او به زبان‌های فارسی و کردی است.
حیدریغما : چامه سرا(شاعر) خشتمال نیشابوری سال 1302 هجری شمسی دریکی از روستاهای شمال نیشابور به نام صومعه، دیده به جهان گشود وشب دوم اسفند سال1366 سر بر بالین خواب گذاشت و هم آغوش مرگ شد. یغما در شادیاخ، میان راه آرامگاه خیام وعطار به خاک سپرده شد و آرامگاهی در آن جا برای او ساختند. او در چهل سالگی برای نخستین بار چامه های خود را بر روی کاغذ آورد واولین گردآورد(مجموعه) چامه های خود را در سال 1346 با نام «اشک عاشورا» را به چاپ رساند؛ پس از سه سال گرد آوردی از رباعیاتش و در سال 1355 نخستین گردآورد چکامه هایش(غزل)را به چاپ رساند. همچنین اونسک (کتاب) دیگر خود را در سال 1365 به نام «سیری در غزلیات یغما» به چاپ رساند. این چامه سرا نزدیک 4500 بیت چامه دارد که گزیده ای از آن ها در نسک(کتاب) شاعر خشتمال نوشته ی جواد محقق نیشابوری برای اولین بار در سال 1373 به چاپ رسید. چامه های این چامه سرا را در سه جستار گنجاند: 1- سخن عشق  2- سخن باخود  3- جهان بینی و باورها .
اديب برومند : از شاعران ایرانی‌ است که به دلیل سرودن اشعار ملی و میهنی "شاعر ملی" روزگار ما محسوب می‌شود. ادیب برومند در بیست و‌یکم خرداد ۱۳۰۳ در زادگاهش شهر گز از شهرستان برخوار استان اصفهان به دنیا آمد. ادیب برومند مدت شصت سال با قلم و قدم در راهِ سر بلندی ایران و تحقق آزادی و ضدیت با استبداد و استعمار کوشیده و بیشترین قسمت اشعارش میهنی و سیاسی و ملی است که بیشتر آنها در مجموعه اشعارش با نام حاصل هستی به چاپ رسیده است. پیش از این نیز مجموعه شعرهایی از وی به نام های "ناله‌های وطن"، "پیام آزادی"، "دردآشنا"،"سرود رهایی"، "راز پرواز" و "مثنوی اصفهان" به چاپ رسیده است. ادیب برومند سالها ریاست شورای مرکزی جبهه ملی ایران را بر عهده داشت وی سال ها وکیل بانک ملـّی در ایران بود .
یدالله بهزاد : شاعر کهن سرای کرمانشاهی، فرزند "حسین ایوانی"، متولد نیمه بهمن ماه ۱۳۰۴ در کرمانشاه. از وی کتاب "گلی بی رنگ" از انتشارات آگه (چاپ ۱۳۸۱) منتشر شده است .
فریدون مشیری : در 30 شهریور ماه سال ۱۳۰۵ شهر تهران چشم به جهان گشود. مشیری در بامداد روز جمعه 3 آبان ماه 1379 شمسی در بیمارستان تهران کلیلنیک در سن 74 سالگی درگذشت آثار او: تشنه طوفان ۱۳۳۴ - گناه دریا ۱۳۳۵- نایافته ۱۳۳۷ - ابر ۱۳۴۰ - ابر و کوچه ۱۳۴۵ - بهار را باور کن ۱۳۴۷ - پرواز با خورشید ۱۳۴۷ - از خاموشی ۱۳۵۶ - برگزیده شعرها ۱۳۴۹ - گزینه اشعار ۱۳۶۴ - مروارید مهر ۱۳۶۵ - آه باران ۱۳۶۷ - سه دفتر ۱۳۶۹- از ديار آشتی ۱۳۷۱- با پنج سخن‌سرا ۱۳۷۲ - لحظه‌ها و احساس ۱۳۷۴ - آواز آن پرنده غمگين ۱۳۷۸ - تا صبح تابناک اهورايی ۱۳۷۹
هوشنگ ابتهاج (سایه) : امیر هوشنگ ابتهاج سمیعی گیلانی معروف به «ه.الف سایه» و متخلص به سایه شاعر غزلسرای ایرانی. او در سال ۱۳۰۶ در رشت متولد شداو در آغاز از شاگردان و پیروان نیما بود، اما به راه دیگر رفت و غزل سرود. وی را در غزلسرایی بعد از حافظ بهترین غزلسرا می‌‌دانند. وی علاوه بر شاعری موسیقی‌شناسی برجسته در زمینه موسیقی ایرانی است و مدتی مسئول برنامه گل‌ها در رادیوی ایران بود و تعدادی از غزل‌های او توسط خوانندگان ترانه اجرا شده است. هم اکنون در آلمان زندگی می‌کند.مجموعه اشعار او : سراب - سیاه مشق – شبگیر - چند برگ از یلدا
مظاهر مصفا : استاد دانشگاه، شاعر و مصحح معروف معاصرایران است. تحصیلات خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی تا اخذ درجه دکتری از دانشگاه تهران ادامه داد.دکتر مظاهر مصفا در سال 1307 در خانواده‌ای با فرهنگ از اهالی تفرش به دنیا آمد. بزرگترین قصیده سرای ایران بعد از ملک الشعرای بهار(محمدتقی بهار) می دانند. آثار او : پاسداران سخن - تصحیح مجمع الفصحاء(در چند جلد)- تصحیح دیوان نزاری قهستانی - تصحیح دیوان سنایی - تصحیح بوستان سعدی و ده‌ها اثر دیگر.
مهرداد اوستا : وی در سال ۱۳۰۸ هجری خورشیدی در خانواده‌ای که به شعر و ادبیات علاقه داشتند، در شهر بروجرد بدنیا آمد. پدر بزرگ مادری وی، شاعری خوش قریحه بود که در شعر رعنا تخلص میکرد. اوستا را دومین قصیده سرای بزرگ معاصر پس از ملک الشعرای بهار می‌دانند. ژان پل سارتر از وی به عنوان "یکی از متفکران برجسته مشرق زمین نام برده‌است. در سه شنبه، ۱۷ اردیبهشت سال ۷۰، در شورای شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درگذشت. آثا او : تصحیح دیوان سلمان ساوجی، سال۳۲ - عقل و اشراق - از کاروان رفته - پالیزبان  - حماسهٔ آرش  - از امروز تا هرگز  - اشک و سرنوشت  - روش تحقیق در دستور زبان فارسی و شیوهٔ نگارش  - شراب خانگی ترس محتسب خورده  - تیرانا
معروف : محمد رفیع روزه دار فرزند احمد (۱۳۱۴-۱۳۸۲) یکی از شاعران بخش کوخرد شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان در جنوب ایران بود. نام کامل وی: ( محمد رفیع بن احمد بن عبدالرحمن أیوب روزه دار ) . وی در اشعارش معروف تخلص می‌کرد.در روز هیجدهم خردادماه ۱۳۸۲ خورشیدی، در ۶۸ سالگی در کوخرد دار فانی را وداع گفت اثر او : دیوان اشعار معروف کوخردی در سال ۱۳۸۵ خورشیدی
عبدالرزاق مشایخی آگاه : مشایخی در سال ۱۳۱۷ خورشیدی در روستای کوخرد (بستک) هرمزگان زاده شد و از آغاز جوانی علاقه خاصی به شعر و شاعری داشت. وی اشعاری به فارسی رسمی و لهجهٔ محلی قصیده‌هایی سروده‌است. درگذشتش به سال ۱۳۸۱ خورشیدی در کوخرد بود.
محمدرضا شفیعی کدکنی : از نویسندگان و شاعران امروز ایران است. تخلص وی در شعر م. سرشک است. مدرک دکتری را در رشتهٔ زبان و ادبیات پارسی از دانشگاه تهران گرفت.در سال 1318 در روستای کدکن نیشابور چشم به جهان گشود. مجموعه اشعار در کوچه باغ‌های نشابور - کتاب موسیقی شعر
شیون فومنی : شیون فومنی (میر احمد سید فخری نژاد) از شاعران محبوب و مشهور خطه ی شمال در سال 1325هجری خورشیدی در شهرستان فومن دیده به جهان گشود او در شهریورماه 1377 پس از یک دوره بیماری مزمن کلیوی در یکی از بیمارستانهای تهران از دنیا رفت . آرامگاهش در بقعه سلیمانداراب رشت بنا به وصیتش در کنار مقبره میرزا کوچک جنگلی قرار دارد آثار او : 1- پیش پای برگ - 2- یك آسمان پرواز - 3- از تو برای تو  - 4- رودخانه در بهار
محمدعلی بهمنی : محمدعلی بهمنی در سال ۱۳۷۸ موفق به دریافت تندیس خورشید مهر به عنوان برترین غزل‌سرای ایران گردید.محمدعلی بهمنی در فروردین سال ۱۳۲۱ در شهر دزفول به دنیا آمد. شعر بهمنی نیز البته شاید با خود او متولد شده باشد، گرچه بسیاری بر این عقیده‌اند که غزل‌های او وام‌دار سبک و سیاق نیماست. نخستین شعر بهمنی در سال ۱۳۳۰، یعنی زمانی که او تنها ۹ سال داشت، به چاپ رسید.- مجموعه های اشعار : باغ لال (۱۳۵۰) - در بی‌وزنی (۱۳۵۱) - |عامیانه‌ها (۱۳۵۵) - گیسو، کلاه، کفتر (۱۳۵۶) - گاهی دلم برای خودم تنگ می‌شود (۱۳۶۹) - غزل (۱۳۷۷)  - عشق است (۱۳۷۸) - شاعر شنیدنی است (۱۳۷۷) - نیستان (۱۳۷۹) - این خانه واژه‌های نسوزی دارد (۱۳۸۲) - کاسه آب دیوژن، امانم بده (۱۳۸۰)
ملا ارباب : به سال ۱۳۴۸ هجری قمری در روستای کوچکی بنام لاور علیا لاور شیخ زاده شد. ۲۹ شهریور ۱۳۸۵ خورشیدی در سّن ۷۹ سالگی در کوخرد وفات یافت آثار او : مبدأ العلم به صورت غزل و دوبیتی سروده‌است نعت نامه که شامل ده هزار بیت است.
منوچهر سعادت نوری :
معینی کرمانشاهی :
حمیدی شیرازی :
محمد حسین بهجتی اردکانی (شفق) :
شعر نو
علی اسفندياری (نیما یوشیج) : ( 1338 ) علی اسفندیاری نیما یوشیج از اهل مازندران است و مبتکرین شعر نو در ایران بشمار می آید مهمترین اثر او افسانه نیما نام دارد .
سیمین بهبهانی :  یکی از شاعره های باذوق و احساس ایران زمین در سال 1306 در تهران متولد شد ( فرزند عباس خلیلی نویسنده ، پژوهنده و مدیر روزنامه اقدام و مادر ،فخرعظماارغون نویسنده ، شاعر ، روزنامه نگار ،مترجم توانا از زبان فرانسوی و آشنا به زبان انگلیسی و عربی ) به سبب نوشتن شعر ناشناس در سال 1331 مدال بین المللی صلح گرفته در سال 5 تیر ماه 1377بنیاد جهانی پژوهش های زنان او را به عنوان زن سال بر می گزیند و در سال 1378 اعطای جایزه لیلیان هیلمن / داشیل هامت به توسط سازمان نظارت بر حقوق بشر به سیمین و در همین سال سازمان جهانی حقوق بشر در برلین مدال کارل فون اوسی یتسکی رابه سیمین اهدا می کند مجموعه اشعار او شامل مرمر – دشت ارژن – رستاخیز – خطی زسرعت و از اتش – چلچراغ – جای پا یک دریچه آزادی – یکی مثلاً اینکه و شعرهای تازه می باشد 
مهدی اخوان‌ثالث : (نام هنری: م. امید) در سال 1307 در مشهد چشم به جهان گشود. در سال 1369در شهریور ماه جان سپرد. وی در توس در کنار آرامگاه فردوسی به خاک سپرده شد. آثار او : ارغنون(1330) - زمستان(1335) - آخر شاهنامه(1338) - از این اوستا(1344) - منظومه شکار(1345) - پاییز در زندان(1348) - عاشقانه ها و کبود(1348) - بهترین امید(1348) - لرگزیده اشعار(1349) - در حیاط کوچک پاییز در زندان(1355) - دوزخ اما سرد(1357) - زندگی می گوید اما باز باید زیست ......(1357) - ترا ای کهن بوم و بر دوست دارم(1368) - گزینه اشعار(1368) . مهدی اخوان ثالث را می توان یکی از برجسته ترین شعرای ملی معاصر ایران نام برد که سروده های بسیاری در ستایش از تمدن و فرهنگ هزاران ساله ایران سروده است .
فروغ فرخزاد : از شاعران نامدار ایرانی که نوشته های تندش دینگرایان افراطی را به خطر انداخت . در دی ماه 1313در تهران متولد شد و در سال 1345 در تصادفی جان باخت زبان فرانسه و ایتالیایی و آلمانی را بخوبی می دانست برای فیلم این خانه سیاه است در سال 1342 برنده جایزه بهترین فیلم مستند از فستیوال جهانی اوبرهاوزن آلمان شد دیوان شعر ی از او بجا مانده است .
منوچهر آتشی
محمدرضا شفیعی کدکنی
سهراب سپهری
بیژن ترقی
نادر نادر پور
یدالله رویایی
 بیژن جلالی